Εισαγωγή στο μάθημα

Καλώς ήρθατε

Ανάπτυξη και διαχείριση πληροφοριακών συστημάτων

• Τμήμα Δοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (http://www.dmst.aueb.gr)
• Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (http://www.aueb.gr)
• Διομήδης Σπινέλλης <dds@aueb.gr (mailto:dds@aueb.gr)>
• Στοιχεία τεχνολογίας λογισμικού
• Διαχείριση πληροφοριακών συστημάτων
• Θεωρία: 56 ώρες και εξετάσεις
• Τρίτη 13:00-15:00, Πέμπτη 13:00-15:00
• Φροντιστήριο: 28 ώρες (σε δύο ομάδες, εκτός από την πρώτη εβδομάδα)
• Τετάρτη 17:00 - 19:00, Πέμπτη 19:00-21:00 (Δ. Χατηζαντωνίου - <damianos@panakea.com (mailto:damianos@panakea.com)>)
• Εργαστήρια 2 ώρες / εβδομάδα

Τρόπος διδασκαλίας

• Συμμετοχή
• Ερωτήσεις
• Ασκήσεις, θέματα για σκέψη
• Φροντιστήριο
• Εργαστήριο
• Ανεξάρτητη μελέτη

Οι σημειώσεις

• Δε θα μοιράζονται
• Είναι οι παρουσιάσεις του μαθήματος
• Προσβάσιμες από το WWW:http://www.dmst.aueb.gr/dds (http://www.dmst.aueb.gr/dds)
• Δεν καλύπτουν όλο το μάθημα
• Ενημερώνονται συνέχεια
• Στο τέλος του πίνακα περιεχομένων υπάρχουν σε μορφή κατάλληλη για εκτύπωση

Βιβλία του μαθήματος

• Εμμ. Α. Γιακουμάκης Τεχνολογία Λογισμικού: Απαιτήσεις Λογισμικού, σχεδίαση λογισμικού. Εκδόσεις Α. Σταμούλης, Αθήνα, Πειραιάς, 1994.

• Εμμ. Α. Γιακουμάκης Τεχνολογία Λογισμικού: Κωδικοποίηση, έλεγχος και συντήρηση λογισμικού. Εκδόσεις Α. Σταμούλης, Αθήνα, Πειραιάς, 1993.

• Εμμανουήλ Σκορδαλάκης. Εισαγωγή στην Τεχνολογία Λογισμικού. Εκδόσεις Συμμετρία, 1991.

• Roger S. Pressman. Software Engineering: A Practitioner's Approach. Fifth Edition, McGraw-Hill, 2000. (European Adaptation)

• Ian Sommerville. Software Engineering. Addison-Wesley, sixth edition, 2001.

Βαθμολογία

• Στην απόδοση του στην υποχρεωτική άσκηση
• Στις τελικές γραπτές εξετάσεις

Ασκηση

40%

Τελικές Εξετάσεις

60%

Ύλη των εξετάσεων

• Θα συνδυάζουν γνώση της θεωρίας με κρίση.
• Θα πρέπει να εφαρμόσετε τις γνώσεις που αποκομίσατε από το μάθημα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.
• Ορισμένες από τις ερωτήσεις που υπάρχουν στις σημειώσεις θα μπορούσαν να είναι και θέματα των εξετάσεων.

Ύλη των εξετάσεων

• Περιλαμβάνει ό,τι έχει διδαχτεί στα μαθήματα
• Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ως οδηγό τη διάρθρωση των σημειώσεων
• Για στοιχεία που δεν έχετε συγκρατήσει ή δεν έχετε καταλάβει μπορείτε να ανατρέξετε στη βιβλιογραφία που υπάρχει στο τέλος κάθε μαθήματος.
• Στοιχεία της βιβλιογραφίας που δεν έχουν αναφερθεί στο μάθημα (και συνεπώς δεν υπάρχει αντίστοιχος τίτλος στις σημειώσεις) δε θα εξεταστούν.
• Τα στοιχεία του φροντιστηρίου εξετάζονται με βάση την αντίστοιχη άσκηση και τα παραδοτέα (δε θα υπάρξουν δηλαδή ξεχωριστά θέματα στις εξετάσεις).
• Στις εξετάσεις θεωρείται δεδομένη η τριβή σας με το αντικείμενο της φροντιστηριακής άσκησης.

Η σημασία του λογισμικού

• ενεργοποιεί τις ενσωματωμένες συσκευές,
• αποτελεί τη βάση στα πληροφοριακά συστήματα,
• χρησιμοποιείται ως μέσο αποθήκευσης γνώσης.

1. DNA
2. Εγκέφαλος
3. Υλικό
4. Βιβλία
5. Λογισμικό

Προβλήματα στην υλοποίηση συστημάτων που βασίζονται σε λογισμικό

• Χρόνος
• Κόστος
• Αξιοπιστία (reliability) του λογισμικού
• Αξιοπιστία της διεργασίας ανάπτυξης

• Τα πεπαλαιωμένα συστήματα (legacy systems)
• H ετερογένεια (heterogeneity) του περιβάλλοντος λειτουργίας
• Η παράδοση στους χρόνους που απαιτούν τα σύγχρονα επιχειρηματικά μοντέλα.

Κατηγορίες λογισμικού

• Λογισμικό συστημάτων (systems software)
• Λογισμικό πραγματικού χρόνου (real-time software)
• Πληροφοριακά συστήματα (information systems)
• Τεχνικές και επιστημονικές εφαρμογές (engineering and scientific applications)
• Ενσωματωμένο λογισμικό (embedded software)
• Λογισμικό προσωπικής παραγωγικότητας (personal productivity software)
• Διαδικτυωμένο λογισμικό
• Εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence)

Χαρακτηριστικά του λογισμικού

• Το λογισμικό αναπτύσσεται, δεν παράγεται βιομηχανικά
• Το λογισμικό δε φθείρεται
• Το μεγαλύτερο ποσοστό του λογισμικού παράγεται κατά παραγγελία

Ιδιότητες του λογισμικού

• Συντηρησιμότητα (maintainability)
• Αξιοπιστία (dependability) (ασφάλεια (safery), διαθεσιμότητα (availability))
• Αποδοτικότητα (efficiency)
• Ευχρηστία (usability)
• Μεταφερσιμότητα (portability)

Ο κύκλος ζωής του λογισμικού

• Προσδιορισμός απαιτήσεων συστήματος (system requirements)
• Προσδιορισμός απαιτήσεων λογισμικού (software requirements)
• Σχεδίαση (design)
• Κωδικοποίηση (coding)
• Έλεγχος (testing)
• Παράδοση συστήματος (delivery)
• Λειτουργία (operation)
• Συντήρηση (maintenance)

Τεχνολογία λογισμικού

1. Η εφαρμογή μιας συστηματικής πειθαρχημένης και ποσοτικοποιούμενης προσέγγισης στην ανάπτυξη, λειτουργία και συντήρηση του λογισμικού. με άλλα λόγια η εφαρμογή των τεχνικών του μηχανικού στο λογισμικό.
2. Η μελέτη προσεγγίσεων στο παραπάνω πρόβλημα.

1. Απαιτήσεις
2. Σχεδιασμός
3. Υλοποίηση
4. Έλεγχος
5. Συντήρηση
6. Διαχείριση σχηματισμών
7. Διαχείριση του οργανισμού, της διεργασίας (process) και του έργου
8. Διεργασίες τεχνολογίας λογισμικού
9. Εργαλεία και μέθοδοι
10. Ποιότητα

Επισκόπηση του μαθήματος

1. Διεργασία ανάπτυξης λογισμικού
2. Απαιτήσεις
3. Ανάπτυξη πρωτοτύπων
4. Αρχιτεκτονική σχεδίαση
5. Ανάλυση και σχεδίαση με UML
6. Λεπτομερής σχεδίαση και κωδικοποίηση
7. Εργαλεία και τεχνικές
8. Επαναχρησιμοποίηση
9. Επικοινωνία ανθρώπου μηχανής
10. Απόδοση και μεταφερσιμότητα
11. Έλεγχος
12. Συντήρηση
13. Διαχείριση σχηματισμών
14. Διοίκηση έργου
15. Κοστολόγηση
16. Ο ανθρώπινος παράγοντας
17. Διαχείριση υπολογιστικών συστημάτων
18. Διασφάλιση ποιότητας
19. Μη συμβατικές μεθοδολογίες
20. Ασφάλεια πληροφοριακών συστημάτων
21. Προστασία προσωπικών δεδομένων - πολιτικές χρήσης πληροφοριακών συστημάτων

Περιοδικά του χώρου

• IEEE Software, IEEE.
• Software Practice and Experience, John Wiley & Sons, UK.
• Journal of Systems and Software, Elsevier Science.
• Information and Software Technology, Elsevier Science.
• ACM Transactions on Software Engineering and Methodologies, ACM.
• IEEE Transactions on Software Engineering, IEEE.
• Communications of the ACM, ACM.
• IEEE Computer, IEEE.

Γενική βιβλιογραφία

• Εμμ. Α. Γιακουμάκης Τεχνολογία Λογισμικού: Απαιτήσεις Λογισμικού, σχεδίαση λογισμικού. Εκδόσεις Α. Σταμούλης, Αθήνα, Πειραιάς, 1994.

• Εμμ. Α. Γιακουμάκης Τεχνολογία Λογισμικού: Κωδικοποίηση, έλεγχος και συντήρηση λογισμικού. Εκδόσεις Α. Σταμούλης, Αθήνα, Πειραιάς, 1993.

• Εμμανουήλ Σκορδαλάκης. Εισαγωγή στην Τεχνολογία Λογισμικού. Εκδόσεις Συμμετρία, 1991.

• Christopher Alexander, Sara Ishikawa, Murray Silverstein, Max Jacobson, Ingrid Fiksdahl-King, and Shlomo Angel. A Pattern Language. Oxford University Press, 1977.

• Friedrich L. Bauer. Decrypted Secrets: Methods and Maxims of Cryptology. Springer Verlag, 1997.

• Kent Beck and Erich Gamma. Test infected: Programmers love writing tests. Java Report, July 1998.

• Kent Beck. Extreme Programming Explained: Embrace Change. Addison Wesley Longman, 2000.

• Jon Louis Bentley. Writing Efficient Programs. Prentice-Hall, 1982.

• Jon Louis Bentley. Programming Pearls. Addison-Wesley, 1986.

• Jon Louis Bentley. More Programming Pearls: Confessions of a Coder. Addison-Wesley, 1988.

• Jon Louis Bentley. More Programming Pearls: Confessions of a Coder, chapter Little Languages, pages 83–100. Addison-Wesley, 1988.

• Grady Booch, James Rumbaugh, and Ivar Jacobson. The Unified Modeling Language User Guide. Addison-Wesley, 1999.

• Paul Booth. An Introduction to Human-Computer Interaction. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, New Jersey, USA, 1989.

• F. P. Brooks. The Mythical Man Month. Addison-Wesley, 1975.

• William J. Brown, Raphael C. Malveau, Hays W. McCormick III, and Thomas J. Mowbray. AntiPatterns Refactoring Software, Architectures, and Projects in Crisis. Wiley, 1998.

• Mark Burgess. Principles of Network and System Administration. John Wiley and Sons, 2001.

• Stuart K. Card, Thomas P. Moran, and Allen Newell. The Psychology of Human-Computer Interaction. Lawrence Erlbaum Associates, Publishers, New Jersey, USA, 1983.

• James O. Coplien and Douglas C. Schmidt. Pattern Languages of Program Design. Addison-Wesley, 1995.

• Michael A. Cusumano and Richard W. Selby. Microsoft Secrets. The Free Press, 1995.

• Tina Darmohray, editor. Job Descriptions for System Administrators. Short Topics in System Administration. USENIX Association, Berkeley, CA, USA, 1997.

• Tom DeMarco and Timothy R. Lister. Peopleware: Productive Projects and Teams. Dorset House Publishing, 1987.

• Dorothy Elizabeth Robling Denning. Cryptography and Data Security. Addison-Wesley, 1983.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Information Technology—Software Life Cycle Processes—Software Development Acquirer-Supplier Agreement, 1995. EIA/IEEE Interim Standard J-Std-016-1995 (Issued for Trial Use).

• Tom Forester and Perry Morrison. Computer Ethics: Cautionary Tales and Ethical Dilemmas in Computing. MIT Press, 1990.

• Erich Gamma, Richard Helm, Ralph Johnson, and John Vlissides. Design Patterns: Elements of Reusable Object-Oriented Software. Addison-Wesley, 1995.

• Daniel M. Hoffman and David M. Weiss, editors. Software Fundamentals: Collected Papers by David L. Parnas. Addison-Wesley, 2001.

• Watts S. Humphrey. Managing the Software Process. Addison-Wesley, 1989.

• IEEE standard for software verification and validation plans. Published by the American National Standards Institute, 1430 Broadway, New York, New York 10018, February 1987. ANSI/IEEE Std 1012-1986.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. IEEE Recommended Practice for Software Design Descriptions, 1998. IEEE Standard 1016-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Software Reviews, 1997. IEEE Standard 1028-1997.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Software Productivity Metrics, 1992. IEEE Standard 1045-1992.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Software Quality Metrics Methodology, 1998. IEEE Standard 1061-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. IEEE Recommended Practice for Software Acquisition (includes IEEE 1062a), 1998. IEEE Standard 1062-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Developing Software Life Cycle Processes, 1997. IEEE Standard 1074-1997.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Software Maintenance, 1998. IEEE Standard 1219-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. IEEE Guide for Developing System Requirements Specifications (including IEEE 1233a), 1998. IEEE Standard 1233-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Information Technology - Software Packages - Quality Requirements and Testing, 1998. IEEE Standard 1465-1998 (ISO/IEC 12119:1998).

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. IEEE Recommended Practice for Architectural Description of Software Incentive Systems, 2000. IEEE Standard 1471-2000.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Adoption of PMI Standard- A Guide to the Project Management Body of Knowledge, 1998. IEEE Standard 1490-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Information Technology - Software Life Cycle Processes - Reuse Processes, 1999. IEEE Standard 1517-1999.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Software Life Cycle Processes-Risk Management, 2001. IEEE Standard 1540-2001.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Software Quality Assurance Plans, 1998. IEEE Standard 730-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Software Configuration Management Plans, 1998. IEEE Standard 828-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Software Test Documentation, 1998. IEEE Standard 829-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. IEEE Recommended Practice for Software Requirements Specifications, 1998. IEEE Standard 830-1998.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Guide to the Software Engineering Body of Knowledge, 2001. Available online http://www.swebok.org.

• Cem Kaner, Jack Falk, and Hung Quoc Nguyen. Testing Computer Software. Wiley, 1999.

• Brian W. Kernighan and Rob Pike. The Practice of Programming. Addison-Wesley, 1999.

• Susan Lammers. Programmers at Work. Microsoft Press, Redmond, Washington, USA, 1989.

• Thomas A. Limoncelli and Christine Hogan. The Practice of System and Network Administration. Addison-Wesley, 2001.

• Joan Magretta. What Management Is. The Free Press, New York, 2002.

• Robert C. Martin. Agile Software Development: Principles, Patterns, and Practices. Prentice Hall PTR, Upper Saddle River, NJ, 2003.

• Pete McBreen. Software Craftmanship: The New Imperative. Addison-Wesley, 2002.

• Donald A. Norman. The Psychology of Everyday Things. BasicBooks, New York, NY, USA, 1988.

• Donald A. Norman. The Invisible Computer. MIT Press, 1998.

• David L. Oppenheimer, David A. Wagner, and Michele D. Crabb. System Security: A Management Perspective. Short Topics in System Administration. USENIX Association, Berkeley, CA, USA, 1997.

• P. J. Plauger. Programming on Purpose II: Essays on Software People. Prentice-Hall, 1993.

• J. Christopher Ramming, editor. USENIX Conference on Domain-Specific Languages, Santa Monica, CA, USA, October 1997. Usenix Association.

• Jef Raskin. The Humane Interface: New Directions for Designing Interactive Systems. Addison-Wesley, 2000.

• Eric Steven Raymond. The Art of Unix Programming. Addison-Wesley, 2003.

• Aviel D. Rubin, Daniel Geer, and Marcus J. Ranum. Web Security Sourcebook. John Wiley & Sons, 1997.

• Charles H. Schmauch. ISO 9000 for Software Developers. ASQC Quality Press, Milwaukee, Wisconsin, USA, 1995.

• Bruce Schneier. Applied Cryptography. Wiley, second edition, 1996.

• Bruce Schneier. Secrets & Lies: Digital Security in a Networked World. Wiley Computer Publishing, 2000.

• Ian Sommerville. Software Engineering. Addison-Wesley, sixth edition, 2001.

• Diomidis Spinellis and V. Guruprasad. Lightweight languages as software engineering tools (http://www.dmst.aueb.gr/dds/pubs/conf/1997-DSL-Lightweight/html/paper.html). In Ramming [Ramming, 1997], pages 67–76.

• Diomidis Spinellis and Konstantinos Raptis. Component mining: A process and its pattern language (http://www.dmst.aueb.gr/dds/pubs/jrnl/2000-IST-Components/html/comp.html). Information and Software Technology, 42(9):609–617, June 2000.

• Diomidis Spinellis. Explore, excogitate, exploit: Component mining (http://www.dmst.aueb.gr/dds/pubs/jrnl/1999-Computer-Components/html/comp.html). IEEE Computer, 32(9):114–116, September 1999.

• Diomidis Spinellis. Reliable software implementation using domain specific languages (http://www.dmst.aueb.gr/dds/pubs/conf/1999-ESREL-SoftRel/html/dsl.html). In G. I. Schuëller and P. Kafka, editors, Proceedings ESREL '99 — The Tenth European Conference on Safety and Reliability, pages 627–631, Munich-Garching, Germany, September 1999. ESRA, VDI, TUM, A. A. Balkema.

• Diomidis Spinellis. Fear of coding, and how to reduce it (http://www.dmst.aueb.gr/dds/pubs/jrnl/2001-05-Computer-Fear-of-Coding/html/foc.html). IEEE Computer, 34(8):98–100, August 2001.

• Diomidis Spinellis. Notable design patterns for domain specific languages (http://www.dmst.aueb.gr/dds/pubs/jrnl/2000-JSS-DSLPatterns/html/dslpat.html). Journal of Systems and Software, 56(1):91–99, February 2001.

• Diomidis Spinellis. Code Reading: The Open Source Perspective. Effective Software Development Series. Addison-Wesley, Boston, MA, 2003.

• John Viega and Gary McGraw. Building Secure Software: How to Avoid Security Problems the Right Way. Addison-Wesley, 2001.

• Joseph Weizenbaum. Computer Power and Human Reason. Pelican books, 1984.

• Edward Yourdon. Death March. Prentice-Hall, 1997.

Βιβλιογραφία

• Εμμ. Α. Γιακουμάκης Τεχνολογία Λογισμικού: Απαιτήσεις Λογισμικού, σχεδίαση λογισμικού. σ. 15-38. Εκδόσεις Α. Σταμούλης, Αθήνα, Πειραιάς, 1994.

• Εμμανουήλ Σκορδαλάκης. Εισαγωγή στην Τεχνολογία Λογισμικού. σ. 1-21 Εκδόσεις Συμμετρία, 1991.

• Phillip G. Armour. The case for a new business model: Is software a product or a medium? Communications of the ACM, 43(8):19–22, August 2000.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Glossary of Software Engineering Terminology, 1990. IEEE Standard 610.12-1990.

• Institute of Electrical and Electronics Engineers, Inc., New York, NY, USA. Guide to the Software Engineering Body of Knowledge, 2001. Available online http://www.swebok.org.

• Roger S. Pressman. Software Engineering: A Practitioner's Approach, pages 3–21. McGraw-Hill, fifth edition, 2000. European Adaptation. Adapted by Darrel Ince.

• Ian Sommerville. Software Engineering, pages 1–19. Addison-Wesley, sixth edition, 2001.

Ασκήσεις

1. Δώστε παραδείγματα παρόμοιων ως προς το υλικό προϊόντων που διαφοροποιούνται κυρίως από το λογισμικό που χρησιμοποιούν.
2. Δώστε τρία παραδείγματα εφαρμογών για κάθε μια από τις κατηγορίες λογισμικού που αναφέρθηκαν.
3. Περιγράψτε δύο επιχειρηματικά μοντέλα που να βασίζονται κατά κύριο λόγο σε εξειδικευμένο λογισμικό.

• Περιεχόμενα

 Τελευταία αλλαγή: Δευτέρα, 2 Αυγούστου 2004 12:27 πμ
 Εκτός αν αναφέρεται κάτι διαφορετικό, όλο το πρωτότυπο υλικό της σελίδας αυτής του οποίου δημιουργός είναι ο Διομήδης Σπινέλλης παρέχεται σύμφωνα με τους όρους της άδειας «Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Greece License».